Như chúng ta biết suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ là tình trạng thiếu hụt nguồn năng lượng; các chất dinh dưỡng. Việc trẻ bị suy dinh dưỡng làm ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng của cơ thể. So với các nước trên thế giới; Việt Nam xếp vào một trong 16 nước có tỷ lệ suy dinh dưỡng cao nhất. Nếu không được phòng ngừa và chăm sóc đúng lúc; trẻ sẽ gặp các vấn đề lớn hơn; như trẻ còi xương, giảm trí thông minh, các bệnh về đường hô hấp, tiêu chảy cấp…. Trẻ em là thế hệ tương lai đất nước, bệnh lý suy sinh dưỡng ở trẻ nhỏ cần được khắc phục và cải thiện. Thông qua chế độ ăn uống hằng ngày, phải đảm bảo dinh dưỡng so với trẻ bình thường. Mặt khác không nên lạm dung, bổ sung quá mức dẫn đến tình trạng béo phì ở trẻ nhỏ. Đặc biệt, các bạc cha mẹ cần có chế độ chăm sóc hợp lý để trẻ phát triển toàn diện.
Nguyên nhân chính dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ
Chế độ ăn nghèo nàn, thiếu các chất cần thiết như protein, đường, mỡ, vitamin; calo và chất khoáng là nguyên nhân chủ yếu khiến trẻ bị suy dinh dưỡng. Ngoài ra, trẻ cũng có thể bị suy dinh dưỡng khi được mẹ cho ăn không đúng cách như không được bú sữa mẹ; cho ăn dặm quá sớm hoặc bắt bé kiêng ăn quá mức cần thiết khi bé bị bệnh. Hai nguyên nhân chính dẫn đến trẻ bị suy sinh dưỡng:
Cung cấp không đủ dinh dưỡng: Trẻ biếng ăn, cung cấp không đủ lương thực, thực phẩm; chế độ ăn nghèo nàn, cách chế biến không phù hợp dẫn đến thiếu năng lượng và dưỡng chất. Tăng tiêu hao năng lượng: Trẻ bệnh nhất là bệnh kéo dài, rối loạn tiêu hóa hấp; nhiễm ký sinh trùng đường ruột, thất thoát chất dinh dưỡng do bệnh lý.
Trẻ bị suy dinh dưỡng ở lứa tuổi nào?
Nên cân và đo chiều cao cho bé hàng tháng, đối chiếu với biểu đồ tăng trưởng chuẩn. Với trẻ dưới 2 tuổi, nên cân đo hàng tháng, còn với trẻ trên 2 tuổi, 3 tháng nên cân đo các chỉ số cho trẻ 1 lần. Khi trẻ đứng cân liên tục trong vòng 3 tháng; tức là đường biểu diễn cân nặng đi theo hướng nằm ngang hoặc đi xuống là dấu hiệu suy dinh dưỡng ở trẻ em.
Tình trạng suy dinh dưỡng thường gặp ở các bé dưới 5 tuổi, nhất là lứa tuổi từ 6 đến 24 tháng tuổi, là giai đoạn chuyển từ bú mẹ sang ăn thức ăn bổ sung. Theo số liệu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) có đến 45% trường hợp trẻ em dưới 5 tuổi tử vong do suy dinh dưỡng gây ra.
Ảnh hưởng của suy dinh dưỡng đến trẻ nhỏ
Suy yếu hệ miễn dịch: Suy dinh dưỡng do thiếu vi chất (kẽm, sắt và vitamin). Sẽ làm cho hệ thống miễn dịch dần yếu đi. Lúc này, trẻ sẽ có nguy cơ bị nhiễm trùng nhiều hơn bao giờ hết. Đây cũng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em.
Gây chậm phát triển thể chất và trí tuệ ở trẻ: Nếu bị nhiễm trùng đường tiêu hóa đồng thời với suy dinh dưỡng; cơ thể trẻ sẽ không thể hấp thụ được các chất dinh dưỡng có trong thực phẩm. Từ đó gây chậm phát triển thể chất và trí tuệ ở trẻ.
Làm xuất hiện các vấn đề về sức khỏe: Thiếu các vi chất khiến sức khỏe của trẻ ngày càng tồi tệ hơn. Ví dụ, thiếu vitamin A gây ảnh hưởng xấu đến thị giác của trẻ; trong khi đó, thiếu protein và kẽm còn ảnh hưởng đến sự phát triển của xương… Các vấn đề khác: Còi cọc, trí nhớ kém, không có khả năng giải quyết vấn đề ảnh hưởng đến kỹ năng xã hội; rối loạn tiêu hóa, lâu lành vết thương…
Phòng ngừa suy dinh dưỡng ở trẻ
Trẻ sinh non, hoặc có cân nặng sơ sinh thấp (dưới 2,5k. Hoặc những bé bị dị tật bẩm sinh như hở hàm ếch, bệnh tim, bại não, sứt môi, di chứng thần kinh… Thường có nguy cơ bị suy dinh dưỡng cao hơn so với trẻ bình thường.
Do đó, các mẹ nên cân đo các chỉ số phát triển (chiều cao, cân nặng) cho trẻ thường xuyên; và lập biểu đồ tăng trưởng để sớm phát hiện các dấu hiệu suy dinh dưỡng. Theo đó, nhưng bé được chăm sóc tốt, phát triển bình thường sẽ có sự tăng trưởng ổn định về thể chất; những trẻ không tăng cân hàng tháng hoặc sụt cân thì cần phải điều chỉnh chế độ dinh dưỡng; chế độ sinh hoạt kịp thời.
Vì trẻ suy dinh dưỡng thường kém ăn, nên các mẹ cần chia khẩu phần ăn của bé thành nhiều bữa nhỏ; đồng thời đảm bảo cân bằng các yếu tố dinh dưỡng và tăng cường bổ sung những dưỡng chất mà trẻ thiếu hụt. Nên đảm bảo nguyên tắc nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu. Và không cai sữa trước khi trẻ đủ 12 tháng tuổi. Trẻ nhỏ dưới 2 tuổi nên cho bé bú sữa mẹ, không nên cai sữa trước 12 tháng.
Tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng về chế độ ăn dặm của bé; sao cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Nếu cần thiết, có thể cho trẻ uống bổ sung các loại vitamin…